Την Παρασκευή 27 και το Σάββατο 28 Ιουνίου 2025, θα τον δούμε να συνομιλεί επί σκηνής με δυο τεράστιες φιγούρες του ελληνικού τραγουδιού – τον Γιώργο Νταλάρα και τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου – σε μια από τις πιο αναμενόμενες μουσικές συναντήσεις του καλοκαιριού: «Αν σωθούν τα τραγούδια», στο Κατράκειο Θέατρο Νίκαιας. Ο Ιωάννου, παρών στη σκηνή αλλά και στο παρασκήνιο, έχει επιμεληθεί τα κείμενα και τις αφηγήσεις αυτών των βραδιών, που υπόσχονται να αφηγηθούν – με τρόπο ποιητικό και ζωντανό – κομμάτια της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
«Όλα θα ξεκινήσουν από μια μέρα που έγινε κάτι που δεν περιμέναμε ότι θα συμβεί. Ο Νταλάρας και ο Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί. Κι εγώ στη μέση, για να τους ενώσω, όχι μουσικά – αυτό το κάνουν οι ίδιοι – αλλά μέσα από ιστορίες. Ιστορίες που ξεπερνούν τα πρόσωπα και γίνονται κοινό μας βίωμα».
Η αλήθεια του λόγου και η «λογοτεχνία του ραδιοφώνου»
Ο Ιωάννου μπήκε στον κόσμο των λέξεων από νωρίς. Στα 18 του ήδη έγραφε κριτικές δίσκων. «Ήταν θέμα τύχης, όχι μαγκιάς», ξεκαθαρίζει. «Δεν έχω να σας πω δακρύβρεχτες ιστορίες για πόρτες που έκλεισαν. Όλες άνοιξαν. Ήμουν απ’ τους τυχερούς». Κάπως έτσι βρέθηκε στον Ριζοσπάστη, στον «902 Αριστερά στα fm», στην άνθηση της ελεύθερης ραδιοφωνίας – τότε που ο ραδιοφωνικός παραγωγός ήταν εραστής της μουσικής και της γλώσσας, όχι influencer.
Η σχέση του με το ραδιόφωνο είναι οργανική. «Να παίρνεις τρομερά σοβαρά τη δουλειά σου και καθόλου σοβαρά τον εαυτό σου. Αυτό το μαθαίνεις με τα χρόνια. Η ευρυμάθεια είναι χρήσιμη, αρκεί να μην πιστέψεις ποτέ ότι είσαι πιο σημαντικός από τα τραγούδια που παίζεις. Δεν μπορώ εγώ να πω κάτι πιο σπουδαίο όταν παίζει από πίσω Θεοδωράκης ή Ελύτης».
Η λογοτεχνία, άλλωστε, είναι για εκείνον όχι πολυτέλεια αλλά βασική ανάγκη: «Για μένα κανένα επάγγελμα δεν υπάρχει χωρίς λογοτεχνία. Η σφαιρική μόρφωση είναι το πιο ωραίο φλερτ».
Τα τραγούδια, το τραύμα και η συλλογικότητα του αισθήματος
Αν του ζητήσεις να ξεχωρίσει ένα τραγούδι, διστάζει. «Αν πεις κάτι που δεν είναι σουξέ, θα σε πουν σνομπ. Αλλά πολλές φορές τα αγαπημένα μου δεν τα ξέρει κανείς. Το “Ποτάμι”, το “Σκληρό Γαλάζιο”…». Για τον Ιωάννου, η αξία δεν βρίσκεται στη δημοφιλία αλλά στη συνομιλία. «Ο στόχος των στίχων μου είναι να συγκινήσω και να συνομιλήσω. Να φτιάξω μια συλλογικότητα αισθήματος».
Αυτός είναι και ο λόγος που γράφει με τα μάτια των άλλων. «Δεν γράφω αυτοβιογραφικά. Εγώ είμαι φίλτρο. Πρέπει να γράψω στίχους για μια γυναίκα 55 ετών, για έναν άντρα 75, για έναν νέο 25. Να μπω στα παπούτσια τους. Μπορεί να μην πίνω σταγόνα αλκοόλ, αλλά να γράψω πειστικά για έναν αλκοολικό μεταμφιέζοντας τη δική μου εξάρτηση – απ’ το τσιγάρο. Το μόνο που είναι δικό μου είναι η επιλογή της λέξης, η φόρμα, η μασκαρεμένη εμπειρία».
Τα πάθη, οι ρόλοι, και η ζωή εκτός spotlight
«Δεν είμαι τραγουδοποιός», λέει καθαρά. «Εγώ δεν χρειάζεται να υπερασπιστώ τα τραγούδια μου ζωντανά. Δεν εκτίθεμαι. Άλλοι τραγουδούν αυτά που γράφω». Και όταν τα τραγουδούν αλλιώς απ’ ό,τι φαντάστηκε; «Το δίκιο το έχει πάντα ο ακροατής. Αν κάποιος χορεύει στο γάμο του το “Για όλα ικανοί”, ενώ εγώ το έγραψα για έναν αδερφό που πεθαίνει, αυτό είναι η μαγεία της μουσικής. Δεν θα το διορθώσω».
Η σχέση του με την επιτυχία είναι επίσης αποστασιοποιημένη – όχι από σνομπισμό, αλλά από επίγνωση. «Δεν έγραψα ποτέ για να τραγουδηθώ. Και ξέρω πως το τραγούδι είναι πάντα η μουσική. Δεν υπάρχει τραγούδι που έγινε επιτυχία από τους στίχους μόνο. Όσο ωραίοι κι αν είναι οι στίχοι μου, αν δεν σταθούν πάνω σε σπουδαία μελωδία, δεν πάνε πουθενά».
Ο θυμός, η νέα γενιά και το κενό της συγκίνησης
Η συζήτηση δεν θα μπορούσε να μην πάει στη νέα γενιά. Ο Ιωάννου βλέπει και παρακολουθεί με προσοχή. Θαυμάζει τον Bloody Hawk – «αδιανόητος στιχουργός» – και αναγνωρίζει το επίτευγμα του ΛΕΞ, αλλά… «Η μουσική δεν είναι για να τα χώνει, είναι για να συγκινεί. Η συγκίνηση είναι η μετατόπιση. Αν δεν με μετατοπίζει κάτι, δεν με αφορά». Πιστεύει πως λείπει η μελωδία. Πως η γενιά 20-40 στην Ελλάδα δεν έχει βγάλει ακόμα τους σπουδαίους μελωδούς. «Χρειάζεσαι τη “μαγεία”, όχι μόνο την οργή».
Το νόημα, η ταχύτητα και το skip στις ζωές
Η εποχή μας, λέει, πάσχει από βιασύνη. «Fast forward και στα τραγούδια και στις σχέσεις. Όλα skip. Αλλά έτσι χάνεις και το τραγούδι, και το άλλο που δήθεν θα προλάβαινες. Το νόημα δεν είναι σε ό,τι κλέβεις στα πεταχτά. Θέλει αφοσίωση».
Η τέχνη, κατά τη γνώμη του, δεν αλλάζει τον κόσμο. «Δεν είναι αυτή η δουλειά της. Η τέχνη δεν προηγείται, ακολουθεί. Αλλάζει εμάς. Μας κάνει πιο έτοιμους να μπούμε στο ποτάμι, όταν αυτό εμφανιστεί. Μας λέει ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν και αλλιώς. Και μόνο αυτό είναι παρηγοριά».
Επόμενη στάση: Κατράκειο
Ο Οδυσσέας Ιωάννου δεν πιστεύει σε «δεύτερες ζωές». Πιστεύει στην ευθύνη και στη συνείδηση. «Δεν με αδίκησε κανείς. Έγραψα τα καλύτερα τραγούδια που μπορούσα, έκανα τις καλύτερες εκπομπές που μπορούσα. Αν δεν τα έκανα καλύτερα, φταίω εγώ. Κανείς άλλος».
Και ίσως γι’ αυτό, η φωνή του δεν είναι μελό. Είναι καθαρή. Συγκινητική. Ανθρώπινη. Την Παρασκευή 27 και το Σάββατο 28 Ιουνίου στο Κατράκειο, δεν θα τραγουδήσει – αλλά θα μας αφηγηθεί ό,τι δεν λέγεται με μελωδία. Ιστορίες που είναι δικές μας, ακόμη κι αν δεν τις ζήσαμε. Γιατί, όπως λέει κι ο ίδιος: «Η ζωή έχει περιεχόμενο. Στο χέρι μας είναι να της το δώσουμε».
Τέλος, μια αναμνηστική φωτογραφία μετά το τέλος της συνέντευξης – ευχαριστώ για τον χρόνο τις σκέψεις και την απλότητα.
