Χάρης Καφέτσης: Μέσα από τη μουσική έκανα φίλους, ερωτεύτηκα και έζησα

Ένας νέος, σύγχρονος καλλιτέχνης με ψυχή παλιού ρεμπέτη, ο 23χρονος Χάρης Καφέτσης, πραγματοποιεί καθημερινά το όνειρό του μέσα από την μουσική. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, το βιογραφικό του ήδη μετρά συνεργασίες με μεγάλους μουσικούς του χώρου, πρωτότυπο υλικό με κομμάτια που έχουν γραφτεί και ενορχηστρωθεί από τον ίδιο, αλλά και μια θέση στο χώρο της μουσικής διδασκαλίας.

Χάρη, σε ευχαριστώ που βρέθηκες κοντά μας για αυτή τη συνέντευξη. Γνωρίζω πως η ενασχόλησή σου με τη μουσική, και συγκεκριμένα με το μπουζούκι, έχει ξεκινήσει από την παιδική ηλικία. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να ασχοληθείς με τον χώρο αυτό;

Χ.Κ.  Νομίζω πως γενικά, σε κάθε σπίτι, συνήθως υπάρχει κάποιο ερέθισμα. Μπορεί κάποιος μουσικός μέσα στην οικογένεια, ίσως κάποιος που ασχολείται με κάποιο μουσικό όργανο. Στη δική μου περίπτωση, δεν υπήρχε. Εννοείται πώς στο σπίτι ακούγαμε πολλή μουσική, όμως δεν υπήρχε κάποιος που ασχολούταν. Θυμάμαι, περίπου το 2009, υπήρχε μια εφημερίδα. Ξέρεις, από εκείνες που κάθε εβδομάδα είχαν ένθετα. Και θυμάμαι πως εκείνη η εφημερίδα κάθε Σάββατο είχε μαζί και από ένα CD με ρεμπέτικα. Κάπως έτσι, κάθε Σάββατο, περίμενα την εφημερίδα… εκεί, με το κασετόφωνο, εκεί έμαθα τι είναι ρεμπέτικο, τι είναι μπουζούκι. Εκεί δήλωσα στους γονείς μου πως θέλω να μπω σε ένα ωδείο.

Τότε, το 2009, ως ένας εκκολαπτόμενος μουσικός, ποιες ήταν οι μουσικές σου επιρροές;

Χ.Κ. Σίγουρα οι μεγάλοι του ρεμπέτικου, οι μεγάλοι της λαϊκής και έντεχνης μουσικής. Πάντα θα θεωρώ επιρροές μου τον Λοΐζο, τον Κουγιουμτζή, τον Θεοδωράκη.

Αυτόν τον καιρό με ποιους τομείς της μουσικής σκηνής ασχολείσαι;

Χ.Κ. Παίζω μουσική πλέον επαγγελματικά, και μέσα σε μουσικά σχήματα αλλά και ανεξάρτητα. Σε μαγαζιά, σε εκδηλώσεις, σε φεστιβάλ. Πέρα από τις αμέτρητες διασκευές, έχω και τα δικά μου τραγούδια, με δικούς μου στίχους, μουσική και ενορχήστρωση. Γενικά, ασχολούμαι με το ρεμπέτικο, το λαϊκό και το παραδοσιακό. Το μπουζούκι είναι αυτό που με έχει κερδίσει, και με τα χρόνια ασχολούμαι πολύ και με το λαούτο και την κιθάρα. Παράλληλα, απασχολούμαι και σε ένα ωδείο και δουλεύω με παιδιά.

Θεωρείς πως το ρεμπέτικο τραγούδι στέκεται στην σημερινή εποχή ή με τα χρόνια και τις νέες τάσεις έχει, ως ένα βαθμό, εκλείψει;

Χ.Κ. Η αλήθεια είναι ότι το ρεμπέτικο δεν είναι ένα είδος μουσικής μαζικής κατανάλωσης. Πλέον δεν υπάρχει η ανάλογη δισκογραφία και οι εταιρείες προβάλλουν συνήθως άλλα είδη. Αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι αν κάνεις μια βόλτα το βράδυ, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στον Πειραιά, θα δεις αυτή τη μουσική. Αυτά τα σχήματα θα δεις στα μαγαζιά. Μουσικολογικά το ρεμπέτικο αναβιώνει κάθε λίγες δεκαετίες. Το 1980, για παράδειγμα, είχε γίνει μια έκρηξη από κομπανίες που έλεγαν ρεμπέτικα. Ξανά, το 2010 με την κρίση, κι αυτό έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο, υπήρξε μια αναβίωση. Το ρεμπέτικο είναι πάντα εδώ, υπάρχει και αυτό φαίνεται. Μάλιστα, τα περισσότερα σχήματα που θα δεις πλέον αποτελούνται από νέα άτομα και έτσι, βγαίνουν συνεχώς καινούρια πράγματα. Για εμένα, το ρεμπέτικο σήμερα είναι ακριβώς εκεί που πρέπει να είναι.

Τι είναι για εσένα αυτό που αγαπάς περισσότερο στη δουλειά σου; Αντίστοιχα, τι θα έλεγες πως δεν σου αρέσει; 

Χ.Κ. Μου αρέσει που είναι μια δουλειά με διαρκή ένταση, που δεν είναι μια δουλειά γραφείου. Είμαστε μουσικοί, δουλεύουμε βράδυ, ερχόμαστε σε επαφή με κόσμο. Το λαϊκό τραγούδι και μαζί του και εμείς, ως καλλιτέχνες, έχει μία πλήρη εξάρτηση από τον κόσμο. Πρέπει να καταλαβαίνεις την ψυχολογία του κοινού, να το διαβάζεις και να πηγαίνεις με το δικό του ρυθμό. Δεν μπορώ να πω πως είναι πολλά αυτά που δεν μου αρέσουν. Όπως κάθε δουλειά, πάντα θα υπάρξει και η ασυνεννοησία, η κακή μέρα ή η έλλειψη χημείας.

Θα σταθώ στο κομμάτι που ανέφερες το κοινό και την σύνδεση του λαϊκού μουσικού με αυτό. Το πρόγραμμα που διαλέγεις να κάνεις ως καλλιτέχνης εξαρτάται από το εκάστοτε κοινό σου ή πρόκειται για σταθερό ρεπερτόριο;

Χ.Κ. Θα σου απαντήσω σε αυτό με ένα παράδειγμα. Τον χειμώνα, που παίζουμε σε κλειστούς χώρους, υπάρχουν μέρες που το μαγαζί είναι γεμάτο και ξέρεις πως πρέπει να ανεβάσεις τη διάθεση, να πας κατευθείαν στα ανεβαστικά κομμάτια, γιατί φαίνεται και από το κοινό πως αυτός είναι ο ρυθμός της βραδιάς. Άλλες μέρες, με λιγότερο κόσμο, το πρόγραμμα μπορεί να κυλήσει πολύ διαφορετικά. Κάθε μέρα είναι άλλο το ρεπερτόριο, ο κόσμος είναι αυτός που μας δείχνει με τον τρόπο του τη διάθεσή του και τι είναι αυτό που ήρθε να ακούσει.

Έχεις ασχοληθεί ποτέ με άλλα είδη μουσικής;

Χ.Κ. Για εμένα το λαϊκό τραγούδι και το ρεμπέτικο θα είναι για πάντα σημείο αναφοράς. Ενεργά ασχολούμαι και με το παραδοσιακό. Ως μουσικός έχω ασχοληθεί και με την κλασσική μουσική και έχω συμμετάσχει και στο Φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής της Τεχνόπολης. Μου αρέσει να ασχολούμαι με τη μουσική σαν σύνολο και να ψάχνω νέα πράγματα. Όμως , πάντα η αγάπη μου μένει στο λαϊκό.

Ποιο είναι για σένα το μεγαλύτερο, ως τώρα, επιτεύγμα ως καλλιτέχνης;

Χ.Κ. Μπορώ με χαρά να πω πως έχουν υπάρξει κάποια καθοριστικά, για εμένα, σημεία. Σίγουρα θα πρέπει να βάλω μέσα σε αυτά κάποια σημαντικά live, όπως εκείνο στο Διήμερο Ρεμπέτικου στο Μέγαρο Μουσικής το 2018, με τους Κιουρντί, που ήταν μια τρομερή εμπειρία ή το φετινό live πλάι στον Σωκράτη Μάλαμα στο Σταυρό του Νότου. Μία πολύ όμορφη εμπειρία ήταν και η εμφάνιση σε μία θεματική βραδιά που έκανε στην εκπομπή του «Ό,τι αγαπώ» ο Γιάννης Μπέζος. Σίγουρα έχω μία παραπάνω αδυναμία και στα δικά μου κομμάτια, σε όσα έχω ο ίδιος συνθέσει, ενορχηστρώσει και στιχουργήσει. Αυτά είναι που έχουν ένα μεγάλο κομμάτι δικό μου μέσα τους και που σίγουρα θέλω να εξελίξω ακόμα περισσότερο.

Ποιος είναι ο στόχος σου αυτή τη στιγμή, ως νέος καλλιτέχνης;

Χ.Κ. Να μπορώ να κάνω πράγματα δικά μου, προσωπικά. Θέλω να κάνω τις δικές μου ηχογραφήσεις, να γράφω τη δική μου μουσική, να συνθέτω, να βρίσκω μουσικούς, να κάνω ακόμη και την ηχοληψία ενίοτε, παρόλο που δεν είναι το αντικείμενό μου.

Τα τελευταία χρόνια έχεις βρεθεί μέλος σε διαφορετικά μουσικά σχήματα, με κύρια σημεία αναφοράς τους Κιουρντί και τους Orchestra1919. Ποια είναι η εμπειρία σου στο πλαίσιο των μουσικών αυτών ομάδων;

Χ.Κ. Με την Κλωντιάννα και τον Άρη είμασταν συμμαθητές, παιδιά του μουσικού σχολείου. Παίζαμε χρόνια μαζί και αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα δικό μας σχήμα, τους Κιουρντί. Η αλήθεια είναι πως μαζί φτιάξαμε πολλά όμορφα πράγματα. Φέτος, μετά από αρκετά χρόνια αποφασίσαμε ότι οι Κιουρντί έκαναν τον κύκλο τους, ότι ολοκληρώθηκε αυτό το μουσικό κομμάτι. Για λόγους timing αλλά και πρακτικούς. Με την Ορχήστρα 1919 παίζουμε παραδοσιακή μουσική, συγκεκριμένα μουσική της Ανατολικής Μεσογείου. Παραδοσιακά ελληνικά, τούρκικα, αρμένικα. Συνήθως, όμως, ασχολούμαστε με ποντιακά τραγούδια. Με την Ορχήστρα έχουμε δημιουργήσει και ένα podcast, που βρίσκεται στο Youtube, που συζητάμε διάφορα θέματα γύρω από τη μουσική.

Είναι ενδιαφέρον «πάντρεμα» η μουσική του Πόντου , της Αρμενίας και της Τουρκίας, ιδιαίτερα εφόσον μιλάμε για λαούς με αλληλένδετη και διόλου ειρηνική ιστορία. Υπάρχει ένα μεγάλο debate γύρω από το εάν οι καλλιτέχνες οφείλουν να εκφράζονται πολιτικά ή να διατηρούν ουδέτερη στάση. Ποια είναι η δική σου φιλοσοφία;

Χ.Κ. Εγώ αυτό που πιστεύω είναι ότι ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να αγιοποιείται· δεν ζει αλλού, δεν είναι αποστασιοποιημένος από όσα συμβαίνουν. Είναι εδώ και βιώνει την ίδια καθημερινότητα. Η δικιά μου άποψη είναι ότι κυρίως ο καλλιτέχνης, που έχει ένα βήμα παραπάνω, μία πλατφόρμα να μιλήσει, οφείλει να μιλήσει. Φυσικά, όταν παίρνεις θέση, κάποιους μπορεί και να τους δυσαρεστήσεις. Σίγουρα εκφέροντας άποψη, διαμορφώνεται ανάλογα και το κοινό σου. Για εμένα αυτό που έχει σημασία είναι να διαμορφώνεις το κοινό σου από τη μουσική σου και όχι από τις απόψεις σου. Εκεί πρέπει να αναρωτηθείς.

Ως μουσικός που ασχολείσαι και με ηχογραφήσεις και με ζωντανή μουσική, τι θεωρείς ότι εδραιώνει έναν καλλιτέχνη στη συνείδηση του κοινού; 

Χ.Κ. Για να αναδειχθείς σαν μουσικός είναι αναγκαία και τα δύο. Με τα live βρίσκεις το ρυθμό σου, μαθαίνεις να στήνεις ένα μουσικό πρόγραμμα. Δεν νοείται καλλιτέχνης που δεν παίζει live. Το στούντιο έχει άλλη φιλοσοφία – είσαι εσύ και το μικρόφωνο. Εκεί είναι που ανακαλύπτεις τον ήχο σου.

Η μουσική σκηνή το 2024 επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τα social media. Θεωρείς πως αποτελούν σύμμαχο για ένα καλλιτέχνη του σήμερα;

Χ.Κ. Είναι απαραίτητα εργαλεία σήμερα και οφείλουν να αξιοποιούνται. Μέσα από τα social media ταξιδεύει η μουσική σου και παρέχεται δωρεάν σε όλο τον κόσμο, σε όποιον τουλάχιστον το θέλει. Είναι σίγουρα κάτι θετικό. Ομολογώ ότι δεν έχω τόσο καλή επαφή ο ίδιος, είναι κάτι στο οποίο ελπίζω, σε ένα βαθμό, να εξελιχθώ. Σίγουρα λειτουργούν σαν promo, γίνονται και αυτά άτυπα μέρος της δουλειάς.

Ως άνθρωπος που είχες αποφασίσει από παιδί πώς θα γίνεις μουσικός και ως, πλέον, δάσκαλος μουσικής, ποια θα ήταν η συμβουλή σου σε ένα παιδί που θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική;

Χ.Κ. Βάσει προσωπικής εμπειρίας το μόνο που θα έλεγα θα ήταν να το κυνηγήσει όσο περισσότερο μπορεί. Η μουσική είναι κάτι που θέλει κυνήγι, δεν έρχεται ποτέ έτοιμο σε κανέναν, θέλει ενασχόληση και θέλει αγάπη. Και πραγματικά, έχει τόσα να σου δώσει. Όσο κλισέ κι αν είναι, είναι μεγάλη αλήθεια ότι η μουσική διαμορφώνει συνειδήσεις και χαρακτήρες.

Τι είναι η μουσική για εσένα;

Χ.Κ. Η μουσική είναι αυτό με το οποίο ασχολούμαι από την ώρα που ξυπνάω μέχρι την ώρα που κοιμάμαι. Με συνοδεύει και με έχει συνοδεύσει σε όλες τις στιγμές της ζωής μου, τις καλές και τις κακές. Μέσα από τη μουσική έκανα φίλους, ερωτεύτηκα και έζησα. Είναι η δουλειά μου και ο τρόπος έκφρασής μου.